W obliczu globalnych wyzwań zdrowotnych, takich jak pandemia, lokalne władze odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa zdrowotnego społeczności. Choć centralne wytyczne są nieodzowne, to właśnie lokalni liderzy i mieszkańcy decydują o efektywności działań na poziomie regionalnym. Jak prezentuje się odporność zdrowotna polskich samorządów? Przedstawiamy wyniki analizy opartej na raporcie „Samorządy wobec współczesnych zagrożeń. Odporność polskich gmin i miast” przygotowanym przez BGK.
Znaczenie samorządów w kontekście zdrowia publicznego
Samorządy lokalne są nieodzownym elementem w systemie ochrony zdrowia publicznego. W dobie pandemii COVID-19 ich rola stała się szczególnie widoczna. Indeks Odporności Zdrowotnej (IOZ) to narzędzie, które ocenia przygotowanie poszczególnych gmin do stawienia czoła kryzysom zdrowotnym. Uwzględnia on 32 różnorodne zmienne, od infrastruktury, przez aspekty społeczne, po ekonomiczne, ukazując, jak dobrze dany region jest przygotowany na nagłe wyzwania zdrowotne.
Składniki Indeksu Odporności Zdrowotnej
IOZ to wskaźnik, który kompleksowo ocenia gotowość samorządów wobec zagrożeń zdrowotnych. Kluczowe znaczenie w tej ocenie mają dostępność placówek medycznych oraz czynniki społeczne i ekonomiczne. Interesujący jest fakt, że lokalne władze mogą bezpośrednio wpływać jedynie na niecałe 16% zmiennych, co podkreśla znaczenie zaangażowania społeczności lokalnych i nieformalnych instytucji.
Analiza różnic w odporności zdrowotnej samorządów
Chociaż różnice w wartościach IOZ między gminami miejskimi i wiejskimi nie są diametralne, to miasta na prawach powiatu wykazują największą zmienność. Gminy miejskie osiągają średnią wartość 46,3, a wiejskie 43,3. Wśród miast wyróżniają się Warszawa, Poznań oraz Sopot, a także mniejsze jednostki jak Podkowa Leśna i Rewal. Ważne jest, by pamiętać, że wysoka odporność nie zawsze idzie w parze z niskim zagrożeniem.
Sopot: wyjątkowy przykład polityki zdrowotnej dla seniorów
Sopot, mimo wysokiego indeksu zagrożenia, osiąga najwyższy poziom odporności zdrowotnej wśród miast na prawach powiatu. To miasto, gdzie odsetek seniorów jest znacznie wyższy niż średnia krajowa. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada tam 49 osób powyżej 65 roku życia. Pomimo tego, efektywne działania prozdrowotne sprawiają, że Sopot pozostaje wzorem do naśladowania.
Cechy charakterystyczne odpornych miast
Miasta wyróżniające się odpornością charakteryzują się dobrze rozwiniętą infrastrukturą, znacznymi inwestycjami oraz zdywersyfikowanymi źródłami dochodów. Aż 63% mieszkańców miast na prawach powiatu żyje w miejscach uznawanych za odporne i względnie niezagrożone. W grupie tej znajdują się takie ośrodki jak Warszawa, Kraków, Poznań, Wrocław czy Gdańsk. Te miasta pokazują, że inwestycje w infrastrukturę i różnorodność ekonomiczną mogą zwiększyć ich odporność na przyszłe wyzwania zdrowotne.